کمبود ذخایر آهن بدن و متعاقبا کم خونی فقر آهن می تواند باعث افزایش دفعات تب و تشنج شود

 تب و تشنج بایدها و نبایدها برای والدین

تب و تشنج در واقع تشنجی است که در کودکان شش تا شصت ماهه متعاقب تب بیش از 38 درجه سانتی گراد ایجاد می شود.

فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با اعلام این مطلب گفت : این تشنج می تواند بصورت شلی و بی حالی٬ بالا رفتن چشم ها و از بین رفتن هوشیاری بوده و یا در عده دیگری از کودکان باعث حرکات لرزشی در اندام ها٬ صورت و تنه شود و تب و تشنج اغلب تجربه وحشتناکی برای والدین است و والدین ناآگاهانه دست به اقداماتی می زنند که بعضا می تواند برای کودک عارضه جدی ایجاد نماید.

دکتر مصطفی صدیقی افزود : توصیه می شود که ضمن حفظ خونسردی اقدامات ساده ای را انجام دهند ،از قبیل اینکه کودک از نواحی خطرناک مانند مجاورت با لوازم حرارتی و اشیای تیز و برنده و محل سقوط  دور نگه داشته شودو ناحیه گردن با باز کردن یقه و قسمت بالای لباس آزاد گردد. پس از آن کودک به پهلو خوابانده شده و از آویزان کردن بیمار بصورت سر و ته جدا خودداری گردد.

وی ادامه داد : سر بیمار کمی به عقب برده شود تا راحت تر نفس کشیده و ترشحات دهان به خارج ریخته شود و از تنفس دهان به دهان و یا ماساژ قلبی اجتناب شود. در تب و تشنج بیمار دچار ایست قلبی تفسی نمی شود ،باید از داخل کردن انگشت و یا اشیا به داخل دهان کودک خودداری نمود زیرا این کار باعث آسیب جدی فک و دندان بیمار و دست فرد انجام دهنده می شود. فقط در صورتی که زبان بیمار لای دندان ها گیر کرده باشد و یا لقمه ای قبلا داخل دهان بوده باید در همان حالت به پهلو خوابیده با ملایمت فک را باز نموده و با احتیاط لقمه را خارج کرد و لقمه را به داخل فرستاد.  

دکتر صدیقی اضافه کرد :نباید اندام های بیمار را سفت گرفت و یا به زور مهار کرد زیرا ممکن است باعث در رفتگی و یا شکستگی آنها شود.پاشیدن آب روی بیمار نه تنها کمکی به او نمی کند بلکه باعث لرز و سفتی بیشتر عضلات می شود. ایضا خط کشی دور کودک نیز بی فایده است.

وی گفت : در موراد نادر ممکن است که بیمار دچار دفع ادرار نیز شود که گذرا است. بعد از تشنج ممکن است بیمار برای یکی دو ساعت خواب آلودگی موقتی داشته باشد. بعد از ختم تشنج باید بیمار به پزشک ارجاع شود. پزشک بر اساس شرح حال و معاینه ای که بعمل می آورد تصمیم به بستری و اقدامات لازم می گیرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت : چنانچه تشنج موضعی یا یک طرفه نباشد٬ مدت تشنج بیش از 15 دقیقه نبوده و یا تشنج مکرر همراه با خواب آلوگی طول کشیده نبوده و یا حال عمومی خوب باشد و همچنین معاینه و بررسی های انجام شده توسط پزشک طبیعی باشد جای نگرانی وجود ندارد و با صلاحدید پزشک بیمار مرخص می شود. گاهی در بررسی ها ممکن است پزشک به این نتیجه برسد که برای درمان بیماری عفونی زمینه ای مانند ذات الریه٬ عفونت ادراری٬ گوارشی و غیره بیمار باید مدت طولانی تری در بخش بماند.

دکتر صدیقی گفت : در صورتی که تشنج یک طرفه یا موضعی نبوده و یا خواب آلودگی کوتاه بوده و یا معاینه عمومی و عصبی طبیعی باشد و همچنین روند تکاملی طبیعی و فقدان سابقه خانوادگی صرع (نه تب تشنج) لزومی به اقدامات اضافی شامل نوار مغزی یا تصویر برداری مغز نیست.  

وی تاکید کرد : در کودکان زیر دو سال و بخصوص زیر یک سال به هیچ عنوان نمی توان مننژیت را با معاینه یا آزمایشات خون٬ نوار مغز٬ سیتی اسکن و ام آرآی تشخیص داد و تنها و باز هم تاکید می شود تنها روش تشخیصی آزمایش مایع نخاعی است. در سنین بالای دو سال نیز پزشک ممکن است با یافته های بالینی هنگام معاینه به این نتیجه برسد که کودک مشکوک به مننژیت است و لذا توصیه به آزمایش مایع نخاعی کند. این آزمایش ساده با گرفتن چند قطره از مایع نخاعی انجام می شود. این عمل نه تنها عارضه جدی ندارد بلکه با تشخیص به موقع مننژیت می تواند برای بیمار نجات بخش باشد. مننژیت بیماری فوق العاده خطرناکی است که در آن پرده مغز دچار التهاب و عفونت شده و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می تواند به سرعت با گسترش به بافت مغز منجر به فوت شود و یا عوارض جدی مانند کری٬  کوری٬  فلج مغزی و صرع شود.

وی گفت :تب و تشنج به دو صورت ساده و غامض یا پیچیده وجود دارد که در نوع ساده عوارض جانبی خاصی دیده نمی شود. تب تشنج ساده روی عملکرد ذهنی کودک اعم از استعداد به صرع٬ کند ذهنی٬ بیش فعالی و کم توجهی و یا اختلال عملکرد تحصیلی در آینده تاثیری نمی گذارد. در تب تشنج پیچده (تشنج بیش از پانزده دقیقه یا بیش از دو بار طی 24 ساعت و یا تشنج های موضعی و یا یک طرفه) نیاز به مراقبت و بررسی بیشتری وجود دارد.  کودکی که دچار تب و تشنج ساده شده باشد حداکثر دو تا سه نوبت دیگر می تواند تا پنج سالگی تب و تشنج را با برخی از بیماری های تب دار تجربه کند و لذا دادن داروهای ضد تشنج روزانه به بیمار غیر منطقی است و در صورت صلاحدید پزشک می توان جهت رفع نگرانی والدین از داروهای ضد تشنجی فقط در روزهای تب دار بعنوان پیشگیری استفاده کرد که این نحوه منطقی درمان می تواند تا پایان دوره پنج سالگی ادامه یابد.

دکتر صدیقی گفت : در عده دیگری از بیماران که دچار تب و تشنج غامض شده اند و یا اختلال عملکرد تکاملی و یا معاینه عصبی غیر طبیعی داشته اند پزشک ضمن بررسی های بیشتر ممکن است تجویز داروی ضد تشنجی روزانه و بمدت طولانی را توصیه نماید.

این فوق تخصص کودکان گفت : کمبوذ ذخایر آهن بدن و متعاقبا کم خونی فقر آهن می تواند باعث افزایش دفعات تب و تشنج شود و لذا تاکید می شود که در شیرخواران مصرف قطره آهن خوراکی و مولتی ویتامین با جدیت ادامه یابد.