شما دلتان می‌خواهد بچه‌های باهوشی داشته باشید یا نه؟ احتمالاً مثل هر پدر و مادر دیگری می‌گویید: بله. اما باهوش بودن، ذاتی است یا اکتسابی؟ سوال اصلی بحث، همین است و جوابش اینکه: با وجود تاثیر عوامل ژنتیکی در تعیین سطح هوش بچه‌ها، تازه‌ترین تحقیقات علمی نشان می‌دهند که به ‌کارگیری روش‌های معین، می‌تواند ضریب هوشی و سرعت یادگیری کودکان را افزایش بدهند. پس اگر دلتان می‌خواهد کودکانی باهوش داشته باشید ۹ توصیه زیر را جدی بگیرید.
۱) به کودکتان موسیقی بیاموزید
اگرچه شنیدن صدای طبلی که کودک می‌نوازد، همیشه خوشایند و گوش‌نواز نیست اما به یاد داشته باشید یادگیری موسیقی یکی از راه‌های ارتقای سطح هوشی کودکان است. براساس مطالعات محققان دانشگاه تورنتو، فراگرفتن موسیقی به صورت منظم، در افزایش ضریب هوشی و بهبود عملکرد کودکان در مدرسه موثر است و هرچه سال‌های بیشتری صرف این کار شود، نتیجه بهتری حاصل خواهد شد. این بررسی نشان داده است که یادگیری موسیقی در دوران کودکی، عامل تعیین‌کننده‌ای در بالا بردن سطح نمرات کودک در مدرسه و ارتقای سطح هوشی او در دوران بزرگسالی است. پس برای اینکه به فرزندتان کمک کنید تا موتزارتِ درونی خود را آشکار کند، برای ثبت‌نام او در گروه‌های موسیقی مدرسه یا کلاس‌های خصوصی پیش‌قدم شوید.
۲) نوزادتان را از شیر مادر محروم نکنید
شیر مادر اولین و در عین حال، اساسی‌ترین غذای مغز است. تحقیقات دانشمندان بارها ثابت کرده است که تغذیه با شیر مادر فواید بی‌شماری برای نوزادانِ در حال رشد دارد. شیر مادر مانع بروز عفونت‌های خطرناک در دوران کودکی می‌شود و ضروری‌ترین مواد غذایی بدن نوزاد را تأمین می‌کند.
محققان دانمارکی دریافته‌اند که شیر مادر در پرورش نوزادانی سالم‌تر و البته باهوش‌تر، کاملاً موثر است. بر اساس این مطالعات، نوزادانی که به مدت ۹ ماه از شیر مادر تغذیه کرده‌اند، در مقایسه با آنهایی که تنها یک ماه یا کمتر از این مدت از شیر مادر تغذیه شده‌اند، به میزان قابل‌توجهی باهوش‌ترند. نکته آخر اینکه، تغذیه با شیر مادر اولین سرمایه‌گذاری برای ارتقای سطح سلامت کودک است؛ سرمایه‌گذاری بنیادینی که سودی درازمدت به همراه خواهد داشت.
۳) فراموش نکنیدکه عقل سالم در بدن سالم است
بررسی‌های محققان دانشگاه ایلینویز نشان می‌دهد که بین میزان تناسب اندام و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان، رابطه‌ای مثبت برقرار است. بر طبق این مطالعات، شرکت در برنامه‌های ورزشی منظم، باعث تقویت حس اعتماد به نفس، تمایل به کار گروهی و رهبری در کودکان می‌شود.
بنابر یافته‌های این پژوهش
۸۱ درصد زنانی که مدیریت شرکت‌های تجاری را بر عهده داشتند، در ورزش‌های گروهی مدرسه شرکت می‌کردند. بنابراین به جای اینکه بعد از شام به سراغ تلویزیون بروید، به فکر پیاده‌روی یا حتی توپ‌بازی با کودک خود باشید. او را تشویق کنید تا فعالیت بدنی منظمی داشته باشد و در برنامه‌های ورزشی مدرسه شرکت کند.
۴) لازم نیست همیشه فرزندتان را از بازی‌های رایانه‌ای منع کنید
تعجب نکنید؛ درست است که بازی‌های رایانه‌ای همیشه مورد انتقاد قرار می‌گیرند که خشن هستند و چیزی به کودک نمی‌آموزند و باعث انزوای آنها می‌شوند؛ اما این شما هستید که بازی‌ها را انتخاب می‌کنید. پس به سراغ بازی‌هایی بروید که تفکر راهبردی و مهارت‌های برنامه‌ریزی را رشد می‌دهند و باعث تقویت کار گروهی و خلاقیت فرزندتان می‌شوند.
شرکت‌های تولیدکننده اسباب‌بازی‌های آموزشی (مثل لیپ فراگ) مشغول طراحی و تولید بازی‌هایی هستند که برای رشد ذهنی و حرکتی کودکان و حتی نوپایان مفیدند. در پژوهش اخیر دانشگاه روچستر، معلوم شد کودکانی که اهل بازی‌های رایانه‌ای بودند، سریع‌تر از سایرین نشانه‌های تصویری را تشخیص می‌دادند. در انگلستان هم معلمان به استفاده از بازی‌های رایانه‌ای در کلاس‌های درسی خود روی آورده‌اند.
۵) هله‌هوله، ممنوع!
شکر، چربی‌های ترانس و غذاهای بی‌ارزش را از برنامه غذایی کودکتان حذف کنید و در مقابل، به دنبال جایگزین‌های سالم و مغذی دیگر باشید. تغذیه سالم، به ویژه در ۲ سال اول زندگی، اثرات شگفت‌انگیزی بر رشد ذهنی و حرکتی کودکان دارد.
به عنوان مثال، هر کودکی برای رشد مطلوب بافت مغزی خود نیاز به آهن دارد؛ چراکه در صورت کمبود آهن، سرعت انتقال تحریکات عصبی کندتر می‌شود. تحقیقات بیانگر آن است که کودکانِ مبتلا به سوء‌تغذیه، به دلیل اختلال در مقابله با بیماری‌های عفونی و در پی آن غیبت از مدرسه، از همسالان خود عقب می‌افتند. پس به آنچه فرزندتان می‌خورد، توجه کنید و منتظر نمرات بهتر او باشید.
۶) کودکتان را کنجکاو بار بیاورید
به اعتقاد کارشناسان، والدینی که کنجکاوی بیشتری نشان می‌دهند و فرزندان خود را تشویق می‌کنند تا چیزهای تازه یاد بگیرند و به دنبال ایده‌های جدید و بکر بگردند، درس مهمی به آنها می‌آموزند: «کسب دانش ارزشمند است.» پس، همیشه از کودک سوال بپرسید، مهارت‌های تازه یادش بدهید و او را به گردش‌های علمی ببرید تا حس کنجکاوی‌اش تقویت شود و بدین‌ترتیب، خودتان را هم در علایق و تفریحات او سهیم کنید.
۷‌) برایش کتاب بخوانید
به یاد داشته باشید که این روش، بارها امتحانش را پس داده؛ اگرچه ممکن است گاهی در روند پرشتابِ گرایش به شیوه‌های جدید، کم‌اهمیت تلقی شده باشد. با وجود این، کتاب خواندن مطمئن‌ترین و در عین حال، ارزان‌ترین راه برای ارتقای یادگیری و رشد ذهنی و ادراکی کودکان در سنین مختلف است. پس، از همان سال‌های نخست زندگی، برای کودکتان کتاب بخوانید و وقتی بزرگ‌تر شد، او را عضو کتابخانه کنید و قفسه‌های خانه را هم همیشه پر از کتاب نگه دارید.
۸) صبحانه را به خاطر بسپارید
سلسله تحقیقاتی که قدمتش به سال ۱۹۷۰ برمی‌گردد، ثابت کرده که خوردن صبحانه در تقویت حافظه، افزایش قدرت تمرکز و یادگیری، نقش مهمی دارد. کودکانی که صبحانه نمی‌خورند، در مقایسه با کودکانی که روز را با یک وعده کامل شروع می‌کنند، زودتر خسته می‌شوند، تحریک‌پذیرترند و دیرتر واکنش نشان می‌دهند.
اما همه می‌دانیم که در زندگی پرمشغله امروز، خوردن صبحانه کامل همیشه مقدور نیست. با این حال، به خاطر داشته باشید که حتی یک لیوان شیر به همراه یک عدد بیسکویت می‌تواند تمرکز فرزندتان را در مدرسه برای ساعات طولانی حفظ کند.
۹) بازی‌های فکری را دست‌کم نگیرید
شطرنج، جدول، معما و چیستان، همگی تمریناتی هستند که مغز را برای تفکر سریع و هوشمند آماده می‌کنند. بازی‌هایی مثل جدول اعداد هم نوعی سرگرمی هستند که در تقویت تفکر راهبردی و توانایی حل مساله و قدرت تصمیم‌گیری کودک، نقش دارند. ذهن فرزندتان را با این‌گونه معماها به چالش بکشید و از او در حل مسائل پیچیده کمک بخواهید.