چگونه از امکانات و تسهیلات بهداشتی حفاظت نماییم.
تلاشهای جهانی برای مقاوم و سالم نمودن بیمارستانها در برابر بحرانها
تلاشهای زیادی بمنظور تضمین این امر که مراکز ارائهدهنده خدمات بهداشتی بتوانند در حوادث غیرمترقبه و اضطراری بخوبی از عهده کار خود برآیند و همچنین افزایش آگاهی درباره نقش مهمی که مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی در حوادث غیرمترقبه دارند، انجام گرفته است. «داشتن بیمارستانهای سالم در هنگام بحران» پیام کمپین و کاهش بلایای جهان در سال 2009-2008 میباشد که این پیام درباره بحرانهای طبیعی و اثرات آنها خصوصاً روی بیمارستانها میباشد. دپارتمان راهبرد بینالمللی برای کاهش بحرانهای سازمان ملل متحد (ISDR)، بانک جهانی و سازمان جهانی بهداشت بطور مشترک درگیر این کمپین میباشند. دفاتر منطقهای و دفاتر کشوری سازمان جهانی بهداشت با ارائه الگوهای نمونه و موفق در زمینه آمادگی بیمارستانها در برابر بحرانها و همچنین اجرای این الگوها و سالمتر نمودن و کارآمد کردن بیمارستانها و کلینیکها، نقش مهمی را ایفا نمودهاند.
در حالی که کارهای زیادی در زمینه افزایش آمادگی مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی انجام گرفته و سبب شده است که مردم و گروهها به این امر خطیر بپردازند، اما این تلاشها بصورت پراکنده انجام گرفته و در طرحهای پاسخگویی به بحرانهای دولتی ادغام نشده و با بخشهای دیگر هماهنگ نگردیده است.
شرکای سازمان جهانی بهداشت شامل دفاتر منطقهای و دفاتر کشوری و وزارت های بهداشت کشورها تلاش مینمایند شیوههای مناسب به منظور حفاظت از امکانات بهداشتی، پرسنل و بیماران را ارائه دهند. کمیته بینالمللی صلیب سرخ که حامی حفاظت از مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و خدمات و پرسنل آنها در محیط جنگی میباشد و فدراسیون بینالمللی صلیب سرخ و جمعیت های هلال احمر که با کشورها در زمینه آمادگی در برابر بحرانها کار میکنند، نقش مهمی را در سالم نگه داشتن بیمارستان ها در وضعیت های اضطراری و بحران ها ایفاء نمودهاند.
اهداکنندگان و مؤسسات مالی نظیر بانک جهانی،USAID و DIPECHO با اجابت به درخواست ها و کمکهای مالی در زمینه سالم و مقاوم نمودن بیمارستان ها انجام دادهاند.
سازمان جهانی بهداشت پیام سال 2009 را حفاظت از بیمارستان ها در برابر بحران ها در برابر حوادث غیرمترقبه انتخاب نموده است، بدین دلیل که بیمارستان ها باید در برابر بحرانها آماده باشند و بتوانند بیماران را در طی و بعد از بحران معالجه نمایند. تاکید روز جهانی بهداشت سال 2009 در زمینه داشتن بیمارستان های سالم در برابر انواع مختلف بحران ها نظیر بحران های طبیعی، نزاع ها و شیوع بیماری های واگیر می باشد.
رویداد روز جهانی بهداشت فقط محدود به یک روز نمیشود. سازمان جهانی بهداشت شامل دفاتر منطقهای، دفاتر کشور و ستاد مرکزی پیوسته همکاری خود را با شرکای ملی و بینالمللی ادامه میدهند به این منظور که مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و پرسنل آنها در برابر بحرانها آماده نمایند. روز 7 آوریل 2009 سعی مینماید گام بعدی یعنی مقاوم و کارآمد نمودن سیستم های بهداشتی برداشته شود و بیمارستان ها، کلینیک ها و پرسنل های بهداشتی در برابر همه نوع بحرانها مقاوم بوده و بتوانند خدمات بهداشتی مورد نیاز جامعه خود را ارائه دهند.
v سرمایهگذاری در پروژههای مربوط به امکانات و تسهیلات بهداشتی زیرا سرمایهگذاری در این موارد باعث طرحها و ساخت و سازهای مناسب و ارائه خدمات با کیفیت و آمادگی در حوادث غیرمترقبه میگردد.
v پیشنویس نمودن و تصویب و اجرای قوانینی که از بیمارستان ها و زیرساخت های آنها محافظت مینماید.
v انجام ارزیابی از مراکز ارائه خدمات بهداشتی موجود و ایجاد برنامههایی برای مقاوم و سالمتر نمودن مراکزی که دارای مشکلات هستند.
v حمایت از اقدامات مربوط به حفاظت و سالم نگه داشتن پرسنل بهداشتی در طی حوادث غیرمترقبه
v انجام بازدیدهای میدانی طی حوادث غیرمترقبه برای جمعآوری اطلاعات و فراگرفتن درسها و تجربهها
مؤسسات مالی و اهداءکنندگان باید:
v ادغام برنامههای آمادگی در حوادث غیرمترقبه با تمام طرحها و پروپوزال ها برای پروژههای زیرساخت های بهداشتی نظیر ادغام برنامه ارزیابی از خطرات و تهدیدات و برنامههای ارزیابی سلامت در برنامههای بازسازی زیربناهای بهداشتی
v همکاری با دولت برای تقویت ساخت و ساز بناهای زیرساختی بهداشتی
v ارتقاء تحقیق و مطالعات در زمینه ارزیابی اقتصادی سالمتر نمودن مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی در حوادث غیرمترقبه
v ادغام برنامههای آمادگی در حوادث غیرمترقبه و داشتن مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی سالم در برنامه توسعه بهداشتی و بحران
دانشگاهها و دانشکدهها و نهادهای حرفهای باید:
v ایجاد دروسی در زمینه آمادگی و سالم نمودن مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی در حوادث غیرمترقبه
v ایجاد طرحهای ابتکاری، کارآمد و کم هزینه برای سالمتر نمودن بیمارستانها
v تشویق و روی آوردن به رویکرد ادغامی و مدلهای آموزش مراقبت جراحی و اضطراری پایه در برنامهها و سرفصل های آموزشی برای تمام پرسنل بهداشتی در تمام سطوح
v تحقیق و ارزیابی تأثیر بحرانها روی مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی بمنظور پیشرفت عملکرد در وضعیت های اضطراری
مؤسسات بهداشتی و پرسنل بهداشتی باید:
v اقدامات لازم درباره مرکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود انجام دهند
v ایجاد یک برنامه مدیریت خطرات حوادث غیرمترقبه برای مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی
v ارتقای برنامههایی برای سلامت و امنیت پرسنل بهداشتی در وضعیت اضطراری در سطوح مختلف اجرای راهحلهای کم هزینه برای جدایی موارد بیماری عفونی و برای پیشگیری از انتقال بیماری در مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی
v انجام آموزش و اقدامات برای به روز نمودن مهارتها و معلومات
v ایجاد یک طرح پاسخگویی برای مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و ادغام آن در طرحهای در زمینه بحرانهای جامعه و بحرانهای بهداشتی
v آزمایش کردن و بروز نمودن طرحهای پاسخگویی به حوادث غیرمترقبه در سطوح ملی و محلی
v درگیر نمودن تمام پرسنل بهداشتی (پرستاران، دکترها، پرسنل امور اداری) در مراحل برنامهریزی
v تفهیم همگان از برنامهریزیهای انجام گرفته و بروز نمودن این برنامهریزیها
آژانس های منطقهای و بینالمللی و سازمانهای غیردولتی و رسانهها باید:
v تبادل دانش و مهارتها برای سالمتر نمودن و کارآمدنمودن مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی
v ایجاد مکانیسم های بین آژانس ها و مشارکت استراتژیک بمنظور بالا بردن آمادگی مراکز ارائهدهنده خدمات بهداشتی
v به رسمیت شناختن نقش مهم رسانهها در ارتقای آگاهی در زمینه اهمیت آمادگی در حوادث غیرمترقبه گزارش درباره نیازها، شکافها و کارهای نمونه میتواند علائق عمومی را بالا برده و گفتگوها و بحثها درباره اجرای برنامه سالم نمودن بیمارستانها را بالا برد.
چگونه از مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی محافظت نماییم؟
برنامهریزی و آمادگی برای حفاظت از مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی لازم است زیرا این امر باعث میشود که این مراکز در طی و بعد از حوادث غیرمترقبه بتوانند به کار خود ادامه دهند. یک مرکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی سالم میتواند از بیماران، پرسنل بیماران و مراجعهکنندگان به بیمارستان را محافظت نماید و خدمات ضروری اضطراری بوده و با پرسنل آموزش دیده میتواند ضمن ارائه خدمات روزمره، به درخواستهای بیشتر در نتیجه حوادث غیرمترقبه پاسخگو باشد.
سالمتر نمودن بیمارستانهای موجود و بازسازی این بیمارستانها میتواند هزینههای زیادی را به همراه داشته باشد. تدارک دیدن برنامههای حفاظتی در برابر زمین لرزهها و بحرانهای آب و هوایی در نقشه بیمارستانها میتواند هزینه بیمارستانها را فقط 4 درصد بالا ببرد.
اقداماتی که میتواند بیمارستانها را سالم و کارآمد نماید:
1- مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی را در محل مناسب بسازید
انتخاب محل مناسب برای ساخت مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی باعث میشود که این مراکز دارای عملکرد مناسب بوده و بتوانند در حوادث غیرمترقبه بخوبی از عهده مسئولیت خود برآیند. در مناطق پرخطر، طوفانها و گردبادها باعث ایجاد بادهای شدید و طغیان رودخانهها و دریاها میگردد که این بحرانها میتواند باعث آسیب زدن به بناهای زیرساختی گردد. این خسارتها مانع در ارائه خدمات بهداشتی و جان بیماران و پرسنل بیمارستان را تهدید مینماید.
2- سالم بودن مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی موجود را ارزیابی نمایید.
بسیاری از مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی براساس اصول استاندارد ساخته نشدهاند و این مراکز سالم و مقاوم نیستند. این مراکز برای پرسنلی ه در داخل آن مراکز کار میکنند خطرناک بوده و نمیتوانند در حوادث غیرمترقبه خدمات رسانی نمایند. اغلب ارزیابی از بناهای زیرساختی مراکز و برنامههای آمادگی در برابر بحران بطور مناسبی انجام نمیگیرد. بدون آگاهی از نقاط ضعف بیمارستان، پرسنل و بیماران تحت خطر قرار میگیرند زیرا بیمارستانها نمیتوانند در حوادث غیرمترقبه از عهده کارهای خود برآیند. بنابراین، لازم است سالم بودن و کارآمد بودن بیمارستانها که قبلاً ساخته شدهاند، مورد ارزیابی قرار گیرد.
3- مراکز ارائهدهنده خدمات بهداشتی موجود را بازسازی و استاندارد نمایید.
اگر مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی سالم نباشند، میتوانند تهدیدی برای سلامت محسوب شده و عملکرد مناسبی در حوادث غیرمترقبه نداشته باشند، بازسازی و استاندارد نمودن این مراکز امری ضروری میباشد. چالشهایی نظیر هزینه زیاد برای بازسازی، بعنوان یک عامل بازدارنده در نظر گرفتهمیشود. ولیکن لازم است برای جلوگیری از بدترشدن شرایط، ما این هزینههاراپرداختنمایید.
4- از تجهیزات، خدمات ضروری نظیر آب و برق و غیره را حفاظت نمایید.
اگر قرار است مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی کارآمد و سالم باشند. این مراکز باید دارای تجهیزات ارتباطی، الکتریکی و مکانیکی و منابع آب و برق و تسهیلاتی برای دفع سالم مواد زاید این مراکز باشند. گاهی اوقات هنگامی که یک بیماری عفونی شیوع مییابد، محیط بیمارستان تهدیدی برای سلامت پرسنل و بیماران میباشد. برای مثال در طی شیوع بیماری سارس در آسیا، تلاشهای پاسخگویی برای کنترل این بیماری پیچیدهتر گردید زیرا در آن مکانها تقریباً 40 درصد از افراد آلوده شده به این بیماری از پرسنل مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی بودند.
بنابراین لازم است از موارد رکر شده بالا حفاظت گردد، زیرا این امر سبب میگردد که این مراکز در حوادث غیرمترقبه به طور کارآمد به خدمات درسانی بپردازند.
5- برای حوادث غیرمترقبه برنامهریزی نموده و پرسنل را آموزش دهید.
بیمارستانها باید بتوانند در حوادث غیرمترقبه تعداد زیادی از بیماران را پذیرش نمایند. بسیاری از بیمارستانها نمیتوانند در حوادث غیرمترقبه خدمات بهداشتی لازم را به بیماران و آسیبدیدگان ارائه نمایند زیرا آنها از قبل برنامهریزیهای لازم را انجام ندادهاند. مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی در صورتیکه برنامه مدیریت حوادث و پرسنل آموزش دیده را نداشته باشند، نمیتوانند در حوادث غیرمترقبه خدمات لازم را ارائه دهند.
6- برای داشتن مراکز ارائه خدمات بهداشتی سالم، مشارکت بین بخشها را ایجاد نمایید. زمانی که یک مرکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی بوجود میآید، اغلب هماهنگی لازم بین مسئولین بهداشتی و مالی و معماران و غیره وجود ندارد. باید ارتباطات مناسب بین تصمیمگیران دولتی، برنامهریزان، مهندسان و معماران و مؤسسات مالی برای ایجاد یک مرکز جدید بوجود آید و ارزیابیهای لازم از مراکز موجود صورت پذیرد به این دلیل که اطمینان حاصل شود که این مراکز میتوانند در حوادث غیرمترقبه مقاوم بوده و خدمات بهداشتی لازم را ارائه نمایند.
چکیده پیام دکتر عبدالرزاق حسین الجزایری،
مدیر منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت
«نجات جان انسانها و سالم نمودن بیمارستانها» بعنوان شعار روز جهانی بهداشت در سال 2009 انتخاب شده است. در طی پنج سال گذشته، بیش از 800 مرکز ارائهدهنده خدمات بهداشتی و بیمارستان در منطقه ما در طی چندین بحران نظیر زمین لرزه، نزاعها، طوفان ها و سیل ها بطور کامل و یا بخشی از آنها آسیب دیده است. اگرچه ممکن است تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین در اثر این تغییرات تدریجی باشد، اما این تغییرات آب و هوایی در آینده بیشتر و شدیدتر خواهد شد و اثرات آنها روی سلامت محسوستر خواهد شد. اگر سرمایهگذاری مناسب در زمینه آمادگی در برابر بحران و آموزش پرسنل بهداشتی انجام گیرد، جان انسانها حفظ میگردد. پس اجازه ندهیم که مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی در طی حوادث غیرمترقبه از بین رفته یا آسیب ببینند.