سلامت بنا بر تعریف سازمان بهداشت جهانی رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی افراد است که با توجه به ابعاد گسترده این تعریف اهمیت این موهبت الهی هر چه بیشتر نمایان می گردد. سلامت دو ویژگی مهم دارد: نخستآنکه از نیازها و حقوق اساسی مردم است و دیگر آنکه عرصه تغییر تحولات سریع میباشد. تغییر سیمای بیماریها، تحول در مفاهیم سلامتی، پیشرفت فناوری در شیوههای تشخیص، درمان و ارائه خدمات همگی حاکی از سرعت تغییرات در سلامت هستند. بخش سلامت و بهداشت در جامعه حوزه وسیعی را در بر می گیرد که تأمین شرایط مناسب آن عزم ملی می طلبد و تأمین آن وظایف اصلی حکومتها و قوانین هر کشور گویای جایگاه سلامت نزد حاکمیت آن کشور است. با توجه به نقش سلامت در توسعه و پیشرفت کشور و نهادینه شدن شعار " انسان سالم محور توسعه پایدار" در تدوین و تصویب قوانین به موضوع سلامت اهمیت ویژهای داده شده است. از سوی دیگر سند چشمانداز 20 ساله جمهوری اسلامی به عنوان میثاق ملی وجود دارد در این سند ویژگیهای جامعه مطلوب تصور شده که بخش مهمی از آن برخورداری از سلامت با کیفیت زندگی مطلوب و بهره مند از محیط زیست سالم است و ایران کشوری در جایگاه نخست اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه می باشد.
پس از فراغت از جنگ نظام جمهوری اسلامی ایران با تلفیق نظام آموزشی و خدمات درمانی و تشکیل وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی و به دنبال آن ایجاد شبکه بهداشت و درمان و با احداث خانههای بهداشت در روستاها و راهاندازی درمانگاهها در شهرستانها و تجهیز بیمارستانهای سراسر کشور گامهای بزرگی را در راه شکلدهی نظام نوین سلامت برداشت. به طوری که در حال حاضر 95% روستاییان کشور و نزدیک به 100% جمعیت شهری به خدمات اولیه و ابتدایی بهداشتی درمانی دسترسی دارند و شاخصهای سلامت طی سالهای اخیر بهبود چشم گیری داشته است.
از دستاوردهای مهم 30 ساله انقلاب باید به عنوان خودکفایی نیروی انسانی یاد کرد چنانچه در سال 1363 کشور ما دارای 3000 پزشک خارجی بود اما خوشبختانه هماکنون در این زمینه به موفقیتهای بزگی دست پیدا کردهایم. یکی از پرشورترین صحنهها امداد رسانی در طول جنگ تحمیلی بود که پزشکان و پرستاران در این زمینه افتخارآفرین ظاهر شدند. در 30 ساله اخیر با توجه به جنگ تحمیلی 8 ساله و تحریمهای ایجاد شده، نظام سلامت و درمان کشور از روند رو به رشدی برخوردار بوده است. به طوری که می توان گفت در حال حاضر بیش از 18000 خانه بهداشت با حضور 30000 کادر درمانی در کشور مشغول فعالیت هستند و همچنین با راهاندازی طرح پزشک خانواده 60000 پزشک عمومی در کنار 5000 ماما در حال ارایه خدمات پزشکی درمانی به 22 میلیون نفر می باشند. میزان پوشش واکسیناسیون از 60% به بالای 95% رسیده است بنابراین امروزه در جایجای جهان و خاورمیانه شاهد شکوفا شدن تفکر کشورمان هستیم که تمامی آنها برگرفته از نتایج پیروزی انقلاب اسلامی است. هیچ کشوری مثل ما از روند رو به رشد تعاد مقالات در مدت زمان کم روبرو نبوده است. به طوری که تعداد مقالات کشور ما در مدت زمان اندک 9 سال از 300 مورد به 4000 مقاله افزایش یافته است که مهمترین مسائل مربوط به آن بحث خوداتکایی و سلامت محوری است.
البته باید توجه داشت که وضعیت اشتغال، مسکن، درآمد، سواد، امکانات رفاهی و رعایت حقوق زنان همگی در تأمین سلامت افراد جامعه نقش غیر قابل انکار دارند، به همین علت اگر چه وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت مردم در پیشبرد برنامههایش به وظیفه خود عمل می کند، اما ارتقای سطح سلامت مردم بدون همکاری همه دستگاههای اجرایی کشور و توسعه همه جانبه اقتصادی و اجتماعی میسر نخواهد بود.
دکتر مرضیه وحید دستجردی
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی