تحول شگرف در مهمترین شاخص‌های توسعه

نسل انقلاب‌دیده‌ها آنقدر از بی‌عدالتی، محرومیت و وضعیت اسف‌ بار بهداشت و درمان پیش از انقلاب خاطره دارد که شاید به ارائه دلیل و آمار در این ‌باره نیازی نباشد اما یک مقایسه کوتاه از شاخص‌های کلیدی، تحول در این عرصه را روشن‌تر می سازد و تصویری مستند را بدست می دهد.

تحول شگرف در مهمترین شاخص‌های توسعه
به گزارش خبرنگار ایرنا، یک از مهمترین ابعاد تبعیض و ناعدالتی در حوزه بهداشت و درمان است؛ جایی که با روح و جان انسان‌ها سر و کار دارد و بالا یا پایین بودن آن به صورت مستقیم بر مرگ و میر انسان‌ها اثر می‌گذارد.
هنوز خاطرات کمبود پزشک و حداقل‌های بهداشتی- درمانی در دوران پیش از انقلاب که پای هزاران پزشک هندی، بنگلادشی و پاکستانی را به ایران باز کرده بود، برای بسیاری از انقلاب دیده‌ها تازه است.
در استانی مانند کرمانشاه حتی بسیاری از شهرها مراکز بهداشتی و درمانی مناسبی نداشتند چه رسد به دسترسی به بیمارستان. در روستاها که اوضاع اسفناکی حاکم بود.

**شاخص های کلیدی
نگاهی به آمارهای مرکز آمار در این حوزه، بغرنج بودن وضعیت بهداشت و درمان استان کرمانشاه در دوران پیش از انقلاب را روشن‌تر می‌کند.
امید به زندگی (متوسط طول عمر در یک جامعه) از مهمترین معیارهای توسعه اجتماعی و اقتصادی کشورهاست؛ امید به زندگی مردم کرمانشاه تا سال 1357 از 50 سال فراتر نرفت اما با جهشی خیره کننده اکنون به 73 سال رسیده است.
یکی دیگر از شاخص‌هایی که نشانگر سنجش پیشرفت و عقب ماندگی کشورهاست، «مرگ و میر مادران باردار، نوزادان و کودکان» است.
در سال 57 شاخص «مرگ و میر کودکان زیر پنج سال» 104 در هزار تولد زنده بود در حالی که در ابتدای سال 1397 این شاخص به 16.77 کاهش یافته است.
همچنین «مرگ و میر نوزادان» نیز که تا سال 57 ، 76 مرگ در هزار تولد زنده بود به 10.13 مرگ در هزار رسیده که یکی از افتخارات حوزه سلامت است. میزان مرگ و میر مادران باردار هم قبل از انقلاب 90 مرگ در 100 هزار بود که در دوران انقلاب اسلامی به 14.51 در 100 هزار کاهش یافته است.

** پزشک و بیمارستان
در دوران انقلاب اسلامی، تعداد بیمارستان های استان کرمانشاه از 15 به 23 مورد رسیده؛ البته تمام آن 15 مورد هم بازسازی شده و بارها توسعه پیدا کرده اند که رشد 3.3 برابری تعداد تخت‌های بیمارستانی استان موید این موضوع است.
تعداد تخت های ثابت استان از یک هزار و 119 تخت در سال 57 به سه هزار و 663 تخت در سال 96 رسیده است؛ علاوه بر آن ساخت و افتتاح چندین بیمارستان بزرگ هم در دستور کار است از جمله بیمارستان‌های پاوه، روانسر، اسلام آباد غرب، سرپل ذهاب، گیلانغرب و نیز مجموعه سلامت «ویانا» شامل بیمارستان، هتل و شهربازی با سرمایه‌گذاری 152 میلیون یورویی.
سرانه تخت هر پزشک هم طی چهار دهه اخیر از 4.68 به 2.89 بهبود یافته است و در مجموع تعداد پزشکان استان تا سال 57 که به مدد پزشکان عمومی کشورهای خارجی به 239 نفر رسیده بود، در سال 96 به 1269 پزشک عمومی و متخصص افزایش یافته است؛ یعنی رشد 5.3 برابری.
مهمتر از تعداد پزشکان، وجود انواع تخصص های پزشکی و تجهیزات بروز موردنیاز است که نیاز بیماران را در شهرستان یا مرکز استان برطرف می کند و مراجعه به پایتخت را به حداقل رسانده است.
انجام عمل های جراحی فوق تخصصی مانند پیوند کلیه، پیوند قرنیه، پیوند مغز و استخوان، عمل قلب باز و خیزبرداشتن برای انجام عمل پیوند قلب نمونه‌های دیگری از جهش پزشکی در استان کرمانشاه است.
این استان حتی به دلیل خدمات دهی به بیماران استان‌های همجوار و اقلیم کردستان عراق به عنوان قطب درمانی غرب کشور شاخته می شود.

** تحول در وضعیت بهداشت
به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تعداد پزشکان فعال حوزه بهداشت هم از 40 نفر تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به 305 پزشک رسیده بویژه اینکه برخلاف گذشته همه ایرانی هستند.
محمدابراهیم شکیبا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: هیچ خانه بهداشت روستایی در دوران پیش از انقلاب وجود نداشت و روستائیان از کمترین امکانات بهداشتی هم محروم بودند اما اکنون یک هزار و 133 بهورز در بیش از 650 خانه بهداشت به روستاییان خدمات بهداشتی ارائه می دهند‌.
طبق اعلام دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، پیش از انقلاب اسلامی فقط چند آزمایشگاه تشخیص طبی در سطح استان وجود داشت اما امروز 135 آزمایشگاه فعال که بخشی از آن در مناطق دورافتاده مستقرند، به مردم خدمات ارائه می دهند.
رسیدن مراکز خدمات جامع سلامت استان از 61 به 134 مرکز، افزایش تعداد پایگاه‌های سلامت از صفر به 70 مورد، رشد بیش از 15 برابری تعداد دندانپزشکان استان و رسیدن پوشش واکسیناسیون از 30 به 100 درصد بخشی دیگر از دستاوردهای نظام سلامت در دوران انقلاب اسلامی است.

** کرمانشاه قطب تولید دارو در غرب کشور
در بخش دارویی هم استان کرمانشاه اکنون به عنوان یک قطب تولید مواد اولیه دارویی و یکی از تولیدکنندگان مهم دارو در کشور است.
قباد محمدی، معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در گفت و گو با ایرنا افزود: اکنون با وجود 391 داروخانه و 40 شرکت پخش دارویی در استان کرمانشاه تامین داروی بیماران با کمترین مشکل انجام می شود، در صورتی که پیش از انقلاب تنها 10 داروخانه و 2 شرکت پخش دارو در استان فعالیت می کردند و همین امر باعث ایجاد خلل در دارورسانی به بیماران می شد.
او گفت: راه اندازی آزمایشگاه کنترل غذا و دارو پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و تجهیز آن به پیشرفته ترین تجهیزات آزمایشگاهی از قبیل HPLC، دستگاه جذب اتمی، گاز کرماتوگرافی و اسپکتوفتومتری گامی بسیار مهم در راستای تشخیص سلامت انواع مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی، دارو و تجهیزات پزشکی است.
بی شک این جهش و دستاوردهای بزرگ در حوزه بهداشت و درمان استان کرمانشاه نتیجه رشد خیره کننده علمی و دستیابی متخصصان کشورمان به فناوری‌های راهبردی در این حوزه است که ایران را در رشته های نانو، سلول های بنیادی و بسیاری از رشته‌های مهم تخصصی پزشکی در بین چند کشور مطرح دنیا قرار داده است.
نکته قابل تامل در این زمینه، حضور و سهم چشمگیر پزشکان و متخصصان زن دوشادوش مردان در فتح قله های علمی پزشکی است؛ واقعیتی که قبل از انقلاب برای بسیاری ها فراتر رویا و آرزو بود.