رئیس مرکز اطلاع رسانی دارو ها و سموم معاونت غذا و دارو: برای افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری دارو مصرف می نمایند ، همیشه این سوال مطرح است که نحوه صحیح مصرف داروها در زمان روزه داری باید به چه شکل باشد و
دکتر وریا رحیمی عنوان کرد: با فرا رسیدن ایام رمضان امیدواریم که تمامی مسلمانان توفیق ادای این فرضیه الهی را داشته باشند. برای هموطنانی که به دلیل ابتلا به بیماری دارو مصرف می نمایند ، همیشه این سوال مطرح است که نحوه صحیح مصرف داروها در زمان روزه داری باید به چه شکل باشد و آیا قطع مصرف داروها و یا انتقال دوز دارو به زمانهای قبل از سحر یا بعد از افطار کار درستی است یا خیر؟
وی افزود: نکته اصلی که باید به آن اشاره کرد آن است که بارداری ، شیردهی و برخی از بیماریها مانند دیابت، فشارخون ، روده تحریک پذیر ، یبوست ، زخمهای سیستم گوارشی (معده و اثنی عشر) ، اختلال کلیوی ، بیماری های اعصاب و روان و آسم همگی از شرایط جسمی هستند که فرد ملزم می باشد پیش از اقدام به روزه داری ، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داری و همچنین نحوه مصرف داروها ، مشورت نماید.
دکتر رحیمی هشدار داد: بیماران نباید بدون مشورت با داروساز یا پزشک معالج خود ، اقدام به قطع دارو ، تغییر یا کاهش دوز مصرفی و یا تغییر زمان مصرف بنمایند . رعایت نکردن این اصول می تواند منجر به عدم کارآیی دارو ، عدم دستیابی به اثرات درمانی ، بروز اثرات جانبی و تشدید بیماری شود. چنانچه فردی به رغم ابتلا به بیماری ، پس از مشورت با پزشک معالج خود، مجاز به روزه گرفتن باشد ، می بایست به نکات زیر توجه نماید.
او گفت: بیماران مبتلا به بیماری انسداد ریوی (COPD)و صرع خصوصاً در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزه داری می باشند. پزشکان علاوه براینکه باید به بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی می شوند مشاوره دقیق بدهند، باید به بیماران مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانه های تنفسی دچار حملات آسمی می شوند توصیه های لازم را ارائه بنمایند.
وی خاطرنشان ساخت: مطالعات به عمل آمده روی داروهای ضد فشارخون و ضد انعقاد خون نشان می دهد که روزه داری تاثیر خاصی بر اثر بخشی این داروها ندارد. البته گاهی اوقات لازم است در مورد داروهای مدر (ادرار آور) ، برای جلوگیری از ازدست رفتن آب بدن ، پزشک اقدام به کاهش دوز این داروها در بیماران روزه دار بنماید.
رئیس مرکز اطلاع رسانی دارو ها و سموم معاونت غذا و دارو گفت: برخی از داروها ضد التهاب این قابلیت را دارند که دو بار در طول روز مصرف شوند، مصرف این گونه داروها را می توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار یا سحر موکول نمود.
وی افزود: جهت درمان عفونت، پزشک معالج می تواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیک هایی بنماید که به جای چند بار مصرف در طی روز ، یک یا دوبار در روز مصرف شود.
دکتر رحیمی یادآور شد: برخی از داروها نیز به شکل آهسته رهش در بازار دارویی موجود می باشند.در مورد این داروها بجای مصرف سه تا چها بار در روز ، پزشک می تواند داروی آهسته رهش که یکبار در روز تجویز می شود توصیه نماید.
او افزود: تغییر نحوه مصرف برخی از داروها ( از شکل خوراکی به شکل پوستی) در این ایام نیز بنا به تجویز پزشک ممکن می باشد. در صورت وجود این شکل دارویی، بجای مصرف برخی از داروهای خوراکی ، پزشک معالج می تواند آنها را به شکل زیست چسب (بر روی پوست) تجویز نماید.
رئیس مرکز اطلاع رسانی دارو ها و سموم معاونت غذا و دارو گفت: درخصوص بیماران دیابتی، هرچندروزه داری برای برخی از مبتلایان به دیابت بنا بر تشخیص پزشک معالج می تواند مفید باشد، ولی تغییر خودسرانه دوز دارو و رژیم غذایی در برخی دیگر می تواند بسیار خطرناک باشد. بیمارانی که انسولین مصرف می نمایند قبل از اقدام به روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند . در تمامی بیماران دیابتی، تنظیم و کنترل مرتب قند خون بسیار مهم می باشد.
وی در ادامه؛توصیه هایی برای نحوه مصرف داروها در ماه مبارک رمضان عنوان کرد:
1. بارداری ، شیردهی و برخی از بیماریها مانند دیابت ، فشارخون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخمهای سیستم گوارشی(معده و اثنی عشر) ، اختلالات کلیوی ، بیماریهای اعصاب و روان و آسم همگی از شرایط جسمی هستند که فرد ملزم می باشد پیش از اقدام به روزه داری ، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داری و همچنین نحوه مصرف داروها ، مشورت نماید.
2. روزه دار عزیز ، چنانچه مبتلا به بیماری خاصی هستید که مجبور به مصرف دارو در ایام مبارک رمضان می باشید، قبل از هر چیز با پزشک معالج خود مشورت نمایید.
3. روزه دار عزیز ، در زمان روزه داری هیچگاه وعده های داروی خود را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگری موکول ننمایید. چه بسا این عمل شماسبب اختلال در روند درمان می گردد. مصرف بسیاری از داروها را میتوان پس از مشورت با پزشک به زمان سحری یا افطار منتقل نمود.
4. روزه دار عزیز، چنانچه مبتلا به بیماری مزمن مانند فشارخون ، چربی خون، دیابت ، بیماری های قلبی و عروقی و بیماری های کلیوی می باشید، در این خصوص که آیا روزه داری برای شما بدون اشکال است یا خیر و همچنین در صورت بی خطری ، در مورد نحوه مصرف دارو و رژیم غذایی مناسب در ماه مبارک رمضان ، مشورت نمایید.
5. روزه دار عزیز ، اثر بخشی بسیاری از داروها ،ارتباط مستقیمی با مصرف بموقع آنها در زمان معین دارد.در ایام روزه داری خودسرانه نوبت داروی خود را قطع ننمایید.
6. روزه دار عزیز ، قطع ناگهانی برخی از داروها به واسطه روزه داری بسیار خطرناک است ، درباره قطع داروهای خود و نحوه استفاده آنها در ماه مبارک رمضان ، با پزشک و یا داروساز خود مشورت نمایید.
7. بیماران دیابتی باید پیش از شروع ماه مبارک تحت بررسی پزشکی قرار گیرند. بیماران بایداز نظر سطح قند خون، فشارخون، چربی خون، انعقاد خون، و بررسی های کلی وضعیت بیوشیمی خون پایش گردند و براین اساس رژیم غذایی و دارویی مختص هر بیمار قبل از شروع ماه مبارک تعیین گردد.
8. هم بیماران و هم خانواده مبتلا به دیابت باید در رابطه با خطرات تهدید کننده و عوارض روزه داری مورد مشاوره قرار گیرند . همچنین در مورد علائم افزایش و کاهش قند خون ، اندازه گیری قند خون، تنظیم وعده های غذایی، فعالیت بدنی و مصرف داروها در ماه مبارک باید آموزش لازم را دریافت کنند. علاوه بر این ، روش درمان و اقدامات لازم در صورت بروز مشکل باید به همراه بیمار آموزش داده شود.
9. استفاده خودسرانه از داروهای ضد بارداری ترکیبی مانند LD در بانوان جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان، تبعات خطرناکی مانند اختلالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندامهای تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت.
تهیه شده در مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم، معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه