بر اساس تعریف FDA ترکیب طبیعی سمی و زیان آوری که در مواد غذایی وجود دارد و از منشا محیطی، صنعتی، کشاورزی و سایر آلودگی‌ها نیست، سم طبیعی می‌گویند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کرمانشاه، کارشناس مدیریت نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و دارو کرمانشاه گفت: سموم طبیعی از واکنش‌های گیاهی به وجود می‌آیند که نقش مهمی در خود گیاه برای جلوگیری از حمله حشرات یا محافظت از گیاه در برابر فساد در مقابل نور ماوراء بنفش یا میکروب‌ها دارند.
مریم پیری پور افزود: برخی از این سموم شامل لکتین، سیانید، گلیکوالکالوئیدها، گوسیپول است که در کشت محصولاتی مانند حبوبات، میوه‌ها، سبزیجات، سیب زمینی و... استفاده میشود.
لکتین
وی اظهار داشت: «لکتین» یکی از سموم طبیعی است که انواع حبوبات حاوی این ماده هستند و بیشترین غلظت آن در لوبیا به ویژه لوبیای قرمز مشاهده شده است.
پیری پور خاطرنشان کرد: برای از بین بردن این سم باید حبوبات را حداقل به مدت پنج ساعت خیسانده و سپس آن‌ها را به مدت حداقل ۱۰ دقیقه در آب جوشاند.
سیانید
این کارشناس مواد غذایی گفت: «سیانید» یکی دیگر از سموم طبیعی است که این ماده در برخی گیاهان خاص مانند کاساوا، لوبیای لیما، بادام و ذرت وجود دارد.
وی افزود: همچنین دانه‌های میوه‌های زردآلو، سیب و هلو، لیمو، گلابی، آلو و هسته بادام ممکن است مقادیر قابل توجهی مواد شیمیایی داشته باشند که به سیانید متابولیزه میشوند.
پیری پور گفت: قسمت‌های خوراکی این گیاهان حاوی مقادیر بسیار کمتری از این سم طبیعی گیاهی هستند. افرادی که مقدار زیادی سیانید مصرف کنند دچار سرگیجه، سردرد، تهوع، ضعف و بی قراری میشوند.
گلیکوالکالوئیدها
این کارشناس مواد غذایی اظهار داشت: سیب زمینی‌ها حاوی سموم طبیعی گیاهی به نام گلیکوالکالوئیدها هستند. سطح آن معمولا کم است، اما میزان بیشتری در جوانه‌ها و قسمت‌های سبز رنگ سیب زمینی و پوست سیب زمینی که طعم تلخ دارد یافت میشود.
وی گفت: این نوع سموم طبیعی گیاهی با پختن از بین نمی‌روند، بنابراین مهم است که از خوردن جوانه‌ها خودداری کنید و قسمت‌های آسیب دیده و سبز سیب زمینی را از بین ببرید.
پیری پور یاداور شد: به یاد داشته باشید که سیب زمینی‌ها را در مکانی تاریک، خنک و خشک نگهداری کنید.
گوسیپول
وی افزود: «گوسیپول» یک فنل طبیعی است که از گیاه پنبه دانه گرفته میشود. در فرآیند تولید روغن پنبه دانه، گوسیپول حذف میشود. مصرف غلظت زیادی از آن میتواند باعث ناراحتی تنفسی، بی اشتهایی و ضعف و .. شود.
پیری پور گفت: در واقع وقتی صحبت از سموم طبیعی در مواد غذایی میشود، در یک رژیم غذایی سالم و متعادل معمول، سطح سموم طبیعی کاملاً زیر آستانه سمیت حاد و مزمن است که با در نظر گرفتن نکات زیر می‌توان مقدار را که بدن دریافت می‌کند کاهش داد.
این کارشناس مواد غذایی افزود: توصیه میشود تنوع مواد غذایی را که روزانه مصرف می‌کنید، تا حد امکان بالا ببرید و در تهیه و نگهداری ماده غذایی، شیوه مناسب را انتخاب کنید.
وی یادآور شد: در صورت مشاهده کردن هرگونه تغییر غیرطبیعی مواد غذایی، حتما از خوردن ماده غذایی مورد نظر خودداری کنید.