بسیاری از مردم نمی دانند که چرا یا چگونه افراد دیگر به مواد مخدر معتاد می شوند. آنها ممکن است به اشتباه بر این باور باشند که کسانی که مواد مخدر مصرف می کنند پایبند به اصول اخلاقی نبوده یا قدرت اراده ندارند و یا می توانند به سادگی، مصرف مواد را متوقف کنند.
رییس اداره تحقیق، توسعه و آموزشهای مردمی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در این خصوص گفت: در حقیقت، اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده و مزمن است که مشخصه آن جستجو و مصرف مواد مخدر است که علیرغم پیامدهای مضر، کنترل آن دشوار است و معمولاً ترک آن چیزی بیش از نیت خوب یا اراده قوی نیاز دارد.
دکتر وریا رحیمی در گفتگویی با سرویس علمی ، پژوهشی اخبار دانشگاه با بیان اینکه البته که مصرف مواد مخدر و اعتیاد قابل پیشگیری است گفت: برنامه های پیشگیری توسط خانواده ها، مدارس، جوامع و رسانه ها می توانند از مصرف مواد مخدر و اعتیاد جلوگیری کرده یا آن را کاهش دهند که شامل آموزش و اطلاع رسانی برای کمک به درک خطرات مصرف مواد مخدر است.
وی ضمن اشاره به علائم هشدار دهنده اعتیاد در افراد، با تاکید بر اینکه ممکن است یک یا چند مورداز این علائم در افراد وجود داشته باشد گفت: اصرار به استفاده از دارو هر روز یا چند بار در روز ، مصرف مواد مخدر بیشتر از آنچه فرد می خواهد و برای مدتی طولانی تر از آنچه فکر می کند و همچنین همیشه همراه داشتن داروی مورد نظر و تهیه آن حتی در شرایطی که فرد توانایی مالی آن را ندارد از جمله این موارد است.
به گفته دکتر رحیمی استفاده از مواد مخدر حتی اگر برای فرد در محل کار مشکل ایجاد کند یا باعث سرزنش خانواده و دوستان شود، گذراندن زمان بیشتر در تنهایی ، عدم مراقبت از خود و اهمیت ندادن فردبه ظاهر خود ، دزدی، دروغ گویی، یا انجام کارهای خطرناک، مانند رانندگی پس از استفاده از مواد مخدر یا داشتن رابطه جنسی ناایمن ، احساس بیماری زمانی که فرد می خواهد ترک کند از دیگر موارد هشدار دهنده اعتیاد فرد به مواد مخدر است.
دکتر رحیمی در ادامه با بیان اینکه مواد مخدر مغز را به گونه ای تغییر میدهد که ترک آن را حتی برای کسانی که میخواهند، سخت میکند گفت: این تغییرات مغزی ممکن است پایدار باشد، به همین دلیل است که اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری "عودکننده" در نظر گرفته می شود و افرادی که در حال بهبودی از اختلالات مصرف مواد هستند، حتی پس از سال ها عدم مصرف دارو در معرض خطر بیشتری برای بازگشت به مصرف مواد هستند.
رییس اداره تحقیق، توسعه و آموزشهای مردمی معاونت غذا و دارو با اشاره به اینکه بیشتر داروها بر "مدار پاداش " مغز تأثیر میگذارند و باعث ایجاد سرخوشی و همچنین طغیان با پیامرسان شیمیایی دوپامین میشوند گفت: یک سیستم پاداش که به درستی کار می کند، فرد را تشویق می کند تا رفتارهای مورد نیاز برای پیشرفت، مانند غذا خوردن و گذراندن وقت با عزیزان را تکرار کند.
به گفته وی افزایش دوپامین در مدار پاداش باعث تقویت رفتارهای لذت بخش اما ناسالم مانند مصرف مواد مخدر می شود و باعث می شود افراد این رفتار را بارها و بارها تکرار کنند.
دکتر رحیمی با بیان اینکه استفاده طولانی مدت باعث تغییراتی در سایر سیستم ها و مدارهای شیمیایی مغز می شود که بر عملکردهایی نظیر یادگیری، داوری، تصمیم گیری، فشار، حافظه، رفتار و اخلاق تأثیر می گذارد گفت: متاسفانه با وجود آگاهی از این پیامدهای مضر، بسیاری از افرادی که مواد مخدر مصرف می کنند، به مصرف آن ادامه می دهند که این ماهیت اعتیاد است.