اسباب بازی باعث میشود پنج حیطه تکاملی و خلاقیت کودک ارتقا پیدا کند.
لغت اسباببازی (Doll) در انگلیسی از لغت Tool (ابزار)اقتباس شده است و به این مفهوم است که همانطور که بزرگسالان به ابزار و وسایل کار برای انجام کارهای روزمره نیاز دارند، کودکان هم به وسایلی نیاز دارند که همان اسباببازی است...
کار با این وسایل باعث میشود پنج حیطه تکاملی و خلاقیت کودک ارتقا پیدا کند. دقت داشته باشید که تکامل با رشد تفاوت دارد زیرا رشد به معنی افزایش اندازه و ابعاد بدن است ولی پنج حیطه تکاملی شامل حرکات درشت مانند حرکات اندامها، حرکات ظریف مانند حرکات انگشتان، ارتباطهایی مانند سخن گفتن، مهارتهای شخصی ـ اجتماعی مانند عشق و اعتماد، حل مساله مانند کار با وسایل از جمله اسباببازی است. مهارتهای شناختی و اجتماعی کودک نیز هنگام بازی با اسباببازی افزایش مییابد. اسباببازیها معلمهای ارزشمندی برای کودکان هستند. انتخاب اسباببازی وظیفه بزرگترهاست و نباید به دلیل اصرار کودک به خرید یک اسباببازی، آن را برایش تهیه کنیم.
اگرچه امروزه اسباببازی یکی از ملزومات زندگی کودکان به نظر میرسد اما حتما برای تکامل کودک خرید اسباببازی الزامی نیست و میتوان با استفاده از وسایل ساده، امکان پیشرفت کودک را فراهم کرد مانند استفاده از روزنامهای که بعد از مچاله کردن و چسب زدن روی آن به صورت توپی درمیآید وکودک نوپا میتواند با آن بازی کند. روشن و خاموش کردن کلید چراغ اتاق میتواند در حیطه حل مساله، قانون علیت را به کودک بیاموزد و یاد بگیرد که با فشردن یک کلید، روشن و خاموش شدن یک چراغ اتفاق میافتد.
اسباببازی میتواند از راه فعالیت جسمانی، روی بهبود حرکات کودک از نظر دقت حرکات، هماهنگی و پیچیدهتر شدن آنها، تاثیر مثبت بگذارد. این کار میتواند با تشویق کودک یک ساله به کشیدن یا هل دادن یک ماشین یا دست به دست کردن اشیاء در سن پنج ماهگی یا لگد زدن به توپ و پرت کردن آن در سن دو سالگی و سایر موارد مطابق سن تکاملی کودک انجام شود.
اسباببازی روی تقابل کودک با دیگران و نحوه ارتباطهای وی تاثیر میگذارد. کودک از دوران نوزادی برای برقراری ارتباط با دیگران تلاش میکند که نمونه آن نگاههای دقیق وی به صورت مادر و پدر است، اما اسباببازی باعث وسعت یافتن دایره این ارتباطها و افزایش تواناییهای پیچیدهتر او مانند قضاوت میشود مثلا بازی با عروسکهای انگشتی، علاوه بر بهبود حوزه ارتباطها، باعث توانمندی کودک در اجرای بازیهای گروهی میشود.
بسیاری از اسباببازیها مانند جورچین یا برخی از کتابها که خود میتوانند اسباببازی تلقی شوند، از طریق افزایش فعالیتهای ذهنی باعث افزایش درک مفاهیم، قدرت شناخت، یادگیری و حل مساله میشوند.